Dziedziczenie po rodzicach wydaję się jedną z prostszych konfiguracji spadkobrania – oczywiście o ile nie zachodzą komplikacje w zakresie np. odrzucenia spadku przez któregoś ze spadkobierców, czy też ważności testamentu.
Jeżeli zmarły rodzic pozostawił ważny testament – dziedziczenie następuje w porządku w nim określonym. Alternatywą w przypadku braku spisania przez rodzica „ostatniej woli” jest oczywiście dziedziczenie ustawowe.
Przy dziedziczeniu ustawowym, w sytuacji, w której zmarły rodzic pozostawił żyjącego małżonka, w pierwszej kolejności do dziedziczenia powołani są żyjący małżonek i dzieci i to zarówno małżeńskie jak i pozamałżeńskie. Udział spadkowy małżonka nie może być mniejszy niż 1/4. Jeżeli zamarły pozostawił małżonka i jedno dziecko, udział każdego ze spadkobierców wynosił będzie po 1/2. Jeżeli, zmarły pozostawił małżonka i dwójkę dzieci, udział każdego ze spadkobierców wynosił będzie po 1/3. Jeżeli zmarły zostawił małżonka i trójkę dzieci, udział każdego ze spadkobierców wynosił będzie po 1/4. Natomiast, jeżeli zmarły pozostawił małżonka i czwórkę dzieci, wówczas udział spadkowy małżonka wynosi 1/4, a dzieci po 3/16. Jeśli zmarły rodzic nie pozostawił po sobie żyjącego małżonka, wówczas udziały spadkowe dzieci są równe.
Zwrócić trzeba uwagę, że w przypadku gdy małżonkowie pozostawali w ustroju ustawowej wspólności majątkowej, dziedziczeniu podlega tylko 1/2 majątku wspólnego oraz w całości majątek osobisty, o ile taki istniał. Dla przykładu, jeśli małżonkowie mieli tylko majątek wspólny, który w całości wypełniała nieruchomość, wówczas w przypadku dziedziczenia ustawowego, pozostały przy życiu małżonek będzie właścicielem 5/8 udziału w tej nieruchomości (1/2 + 1/4 x 1/2).
W przypadku śmierci rodzica w pierwszej kolejności trzeba ustalić czy zmarły pozostawił testament. Kolejnym krokiem jest przeprowadzenie postępowania w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku przed sądem właściwym z uwagi na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy, względnie uzyskanie aktu poświadczenia dziedziczenia w kancelarii notarialnej. Należy jednak pamiętać, że celem uzyskania aktu poświadczenia dziedziczenia w kancelarii notarialnej stawić muszą się wszyscy potencjalni spadkobiercy jednocześnie, co nie zawsze będzie możliwe i proste do zorganizowania. Takiego wymogu nie ma w przypadku procedury sądowej. Wystarczające jest jeśli przed sądem stawi się chociaż jeden spadkobierca, od którego sąd odbierze zapewnienie spadkowe. Niewątpliwie, procedura notarialna pozwoli nam szybciej uzyskać dokument potwierdzający urzędowo krąg spadkobierców. Stwierdzenie nabycia spadku przed sądem trwa zdecydowanie dłużej. Koszty obu procedur są zbliżone.
Co istotne, samo stwierdzenie nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia nie określa kto i co otrzymuje z majątku spadkowego, a jedynie wskazuje jakimi udziałami będą dysponować spadkobiercy. Wskutek stwierdzenia nabycia spadku wszyscy spadkobiercy stają się osobami uprawnionymi do całości majątku spadkowego i odpowiedzialnymi za ten majątek. Dla skonkretyzowania zakresu majątkowego, który przypada konkretnemu spadkobiercy, konieczne jest przeprowadzenie działu spadku – przed sądem albo w formie umowy, względnie umowy notarialnej gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość.
Należy również pamiętać o obowiązku podatkowym w zakresie nabytego spadku. W sytuacji gdy dziedziczymy spadek po rodzicach możemy skorzystać ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn w sytuacji gdy dopełnimy obowiązku zgłoszenia faktu nabycia spadku w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia spadkowego lub uzyskania aktu poświadczenia dziedziczenia. Każdy ze spadkobierców odpowiada za własną deklarację podatkową. Dobrze jest uzgodnić w gronie spadkobierców treści wszystkich deklaracji, aby podane wartości nabytego spadku były jednakowe.
W przypadku dziedziczenia testamentowego po rodzicach, po stronie dzieci pomiętych może skonkretyzować się roszczenie o zachowek. Po więcej informacji na temat zachowku zapraszamy to tego ARTYKUŁU.