W obliczu obserwowanego wydłużania się czasu rozpoznawania spraw przez sądy, jak również w związku z rosnącymi kosztami postępowania, coraz większą popularność zyskują mediacje prowadzone przez mediatorów wpisanych na listy prowadzone przez prezesów sądów okręgowych. O korzyściach z prowadzenia mediacji takich jak chociażby możliwość uzyskania zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem przez sąd, która staje się tytułem wykonawczym pozwalającym na wszczęcie postępowania egzekucyjnego, napisano już wiele. W artykule tym chcielibyśmy przedstawić natomiast w jaki sposób rozpocząć mediacje bez skierowania ze strony sądu.
Pierwszym i najprostszym sposobem rozpoczęcia mediacji jest zwrócenie się przez obie strony do mediatora o przeprowadzenie mediacji. W takiej sytuacji strony zawierają umowę o przeprowadzenie mediacji, która określa warunki jej przeprowadzenia. Pojawia się jednak pytanie, co w przypadku gdy strony są tak skonfliktowane, że nie jest możliwe porozumienie dotyczące uzgodnienia warunków mediacji. W takiej sytuacji, strona zainteresowana ugodowym zakończeniem sporu ma możliwość wszczęcia mediacji poprzez złożenie mediatorowi wniosku o przeprowadzenie mediacji, z dołączonym dowodem doręczenia jego odpisu drugiej stronie. W takim przypadku, mediator powinien wyznaczyć posiedzenie mediacyjne, a o jego terminie zawiadomić strony.
Trzeba jednak mieć na uwadze, że mediacja nie zostanie wszczęta nawet pomimo złożenia wniosku, jeśli:
1) stały mediator, w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu wniosku o przeprowadzenie mediacji, odmówił przeprowadzenia mediacji;
2) strony wcześniej zawarły umowę o mediację, w której wskazano jako mediatora osobę niebędącą stałym mediatorem, a osoba ta, w terminie tygodnia od dnia doręczenia jej wniosku o przeprowadzenie mediacji, odmówiła przeprowadzenia mediacji;
3) strony zawarły umowę o mediację bez wskazania mediatora i osoba, do której strona zwróciła się o przeprowadzenie mediacji, w terminie tygodnia od dnia doręczenia jej wniosku o przeprowadzenie mediacji, nie wyraziła zgody na przeprowadzenie mediacji albo druga strona w terminie tygodnia nie wyraziła zgody na osobę mediatora;
4) strony nie zawarły umowy o mediację, a druga strona nie wyraziła zgody na mediację.
Pewne wątpliwości budzi w jakim terminie strona wezwana może złożyć oświadczenie o nie wyrażeniu zgody na mediację. Za słuszne należy uznać, iż oświadczenie takie powinno zostać doręczone mediatorowi przed rozpoczęciem posiedzenia mediacyjnego, jeśli strona nie zamierza się na nim stawić lub bezpośrednio na wyznaczonym terminie posiedzenia mediacyjnego, przed przystąpieniem do rozmów.